 |
| Η αφίσα του Δράκου |
(Νίκος Κούνδουρος,στο λεύκωμα του "Stop carre")
Ο Νίκος Κούνδουρος έφυγε από το Μακρονήσι τον Μάρτη του 1952 τόσο ύποπτος για το Έθνος όσο ήταν και όταν πήγε, όπως αναφέρει στην αυτοβιογραφία του, και επισκέπτεται το Δουργούτι (Νέος Κόσμος σήμερα) για να μεταφέρει ένα μήνυμα στην μητέρα του συγκρατούμενού του Μακρονησιώτη ποιητή Άρη Αλεξάνδρου.
"...Σ΄ένα τέτοιο ταξίδι χρεώθηκα να μεταφέρω ένα γράμμα από το πρώτο Τάγμα Μακρονήσου στη μητέρα ενός.Ήταν η μάνα του Άρη Αλεξάνδρου.Έτσι βρέθηκα στο Δουργούτι (Νέος Κόσμος), συνοικισμό προσφύγων του '22.Έψαχνα μέρες να βρω τη μάνα του συντρόφου και κάποια στιγμή από κουβέντα σε κουβέντα κάποιοι μου έδειξαν μια ξύλινη καλύβα.Τοίχοι από σπασμένα κιβώτια,μια στέγη από πισσόχαρτο,και λογής λογής μπαλώματα από σπασμένα κεραμίδια..
Στο καφενείο έμαθα πως η μάνα του ποιητή κέρδιζε τη ζωή της καθαρίζοντας τους δρόμους και το αυλάκι ανάμεσα στα σπίτια,όπου έτρεχε το νερό από τη μία και μοναδική βρύση στη κορυφή του συνοικισμού...."
(Νίκος Κούνδουρος "Μνήμη Απειθάρχητη")
Ο νέος που γύρισε απ'τη Μακρόνησο ήθελε να βγεί έξω ,να "φωνάξει".Αποφασίζει να ανταλλάξει τα σιωπηλά εργαλεία του ζωγράφου με τις εικόνες ,φωνή του να γίνει ο κινηματογράφος και συγκλονισμένος από την εικόνα της προσφυγιάς επιλέγει για σκηνικό του το Δουργούτι.
"΄Ολα ήταν καινούργια τότε .. το κουτούκι όπου κάποιος Μάρκος έπαιζε μπουζούκι ή το πιο μικρό σκοτεινό θεατράκι της πλατείας Καρύτση, όπου ο “Κάρολος” θ’ ανέβαζε κάποιον Ο’ Νηλ, κάποιον Τένεσση Ουίλλιαμς, κάποιον Λόρκα..μοιάζανε ατέλειωτα τα θαύματα του κόσμου που φτάνανε σιγά σιγά ως τη ματωμένη από τον Εμφύλιο πατρίδα, τη βουβαμένη απ’ την τρομάρα που οι νικητές σκορπάγανε γύρω τους ..ακούγαμε μουσικές και διαβάσματα και κουβέντες ατέλειωτες στην τρομοκρατία του χωροφύλακα και του λογοκριτή.."
(Νίκος Κούνδουρος-Ανοιχτές επιστολές στον Μάνο Χατζιδάκι)
Σε σενάριο Μαργαρίτας Λυμπεράκη και μουσική Μάνου Χατζιδάκι,γυρίζει το 1954 τη "Μαγική πόλη" και μια παρέα με κοινό όραμα για έναν κόσμο δίκαιο,βάζει τα θεμέλια του ελληνικού νεορεαλισμού..
Η Αθήνα των λαϊκών συνοικιών του 1950,τα τραύματα του εμφυλίου ,η προσδοκία ενός σκληρά εργαζόμενου νέου για μια καλύτερη ζωή ,η εκμετάλλευση και η αδικία ,ένα "ταξίδι στην αλληλεγγύη των απλών ανθρώπων.
Στην ταινία συμμετέχουν και οι συγκρατούμενοί του στη Μακρόνησο, Μάνος Κατράκης και Θανάσης Βέγγος
Η ταινία παίρνει καλές κριτικές και το 1954 εκπροσωπεί την Ελλάδα στο Φεστιβάλ της Βενετίας .
Ο κριτικός κινηματογράφου Γιάννης Μπακογιαννόπουλος θα γράψει: "Η ματιά του δημιουργού συνδυάζει την κοινωνική αντίληψη με την εικαστική και με μια γνήσια λυρική διάθεση. Κάτω από την επίδραση του νεορεαλισμού το φιλμ ριζώνει τη δράση του στις αθηναϊκές φτωχογειτονιές, με τις παράγκες, τα λιμνάζοντα νερά και τον καημό της προσφυγιάς για μια καλύτερη ζωή"
Ο Κούνδουρος θα πεί για την ταινία του:" Η αθωότητα ήτανε το κυρίαρχο στοιχείο της εποχής. Δεν ήτανε μια αθωότητα δικιά μου, ήταν δικιά μας. Νομίζαμε πως κάποια στιγμή θα ερχόταν και η ώρα της δικαιοσύνης, αυτοδίκαια από μόνη της. Γέννημα φυσικό τόσων αγώνων και τόσου αίματος."
"Ανατρέχοντας στις συνθήκες που δημιούργησαν τον Δράκο, τη Στέλλα, την Ηλέκτρα, την Ευδοκία, λέω πως ήταν γεννήματα ενός φανατισμού που καταγόταν και στόχευε από και προς ένα κοινό πάθος : να διακονήσουμε με όση ταπεινοσύνη αλλά και με όση έπαρση είχαμε τον μεγάλο ελληνικό μύθο, κατά τις μικρές δυνάμεις που ο καθένας μας είχε, και να τον αντιπαραθέσουμε εμείς, οι υπηρέτες μιας τέχνης συχνά ανεπιβεβαίωτης αλλά παρ’ όλα αυτά παρούσας, με μια εκθαμβωτική ζωντάνια.."
(Νίκος Κούνδουρος "Μνήμη Απειθάρχητη")
Ο Μάνος Χατζιδάκις συμπεριλαμβάνει το τραγούδι των τίτλων της ταινίας στη "Ρωμαϊκή Αγορά" και σχολιάζει στο σημείωμα του δίσκου:
"Ο φίλος μου ο Νίκος Κούνδουρος σπούδαζε γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ανακαλύπταμε μαζί τον Radiguet, τον Lorca, τον Μακρυγιάννη, τα χαμόσπιτα πίσω από του Fix, τα κορίτσια με τις σκιστές φούστες, τον Hanns Eisler, τον Panait Istrati, τον Menotti, τον Prokofiev και τον Χαράλαμπο του Βυζαντίου. Μα όλ’αυτά ήταν ύποπτα εκείνο τον καιρό κι όποιο πρόσωπο δεν έμοιαζε με χαφιέ, με χαρτοκλέφτη και με μπράβο, το επίσημο κράτος τον κατεδίωκε και προσπαθούσε να τον εκμηδενίσει. Έτσι ο Νίκος Κούνδουρος βρέθηκε στη Μακρόνησο, σ’ αυτόν τον “Παρθενώνα” του εικοστού αιώνα."
Καλό ταξίδι κύριε Νίκο
**Η αυτοβιογραφία του Νίκου Κούνδουρου "Μνήμη Απειθάρχητη" κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα
Το λεύκωμα "Stop carre" από τις εκδόσεις Καστανιώτης
Για τους συντελεστές της ταινίας
Βιογραφικό σημείωμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου