Το χρονικό της δολοφονίας του Νικηφόρου Μανδηλαρά

Γράφει ο δημοσιογράφος
ΓΙΩΡΓΟΣ
ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ

Aκόμη δεν έχουν εξακριβωθεί πλήρως οι συνθήκες του θανάτου του αγωνιστή δικηγόρου Νικηφόρου Μανδηλαρά. Eχουν περάσει 46 χρόνια από τότε που το πτώμα του βρέθηκε στη θέση ʼγιος Γεώργιος του Γενναδιού και η ελληνική Δικαιοσύνη δεν μπόρεσε να καταλήξει σ΄ένα οριστικό συμπέρασμα ,παρά το γεγονός ότι καταβλήθηκαν-κατά καιρούς-πολλές προσπάθειες.

Και όπως έλεγε ο αείμνηστος Βαγγέλης Γιαννόπουλος όταν ήταν υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας «ενώ οι έρευνες προχωρούσαν κανονικά σε κάποιο σημείο χάνονται κρίσιμα στοιχεία από τον φάκελο ,με αποτέλεσμα να μην βγαίνει το σωστό αποτέλεσμα.»

‘Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στην εκδοχή της δολοφονίας, αλλά η δικτατορία έκανε τόσο καλά τη δουλειά της, που εμφάνισε το θάνατο του Μανδηλαρά ότι προήλθε από πνιγμό! Την εκδοχή αυτή ελάχιστοι έχουν ασπαστεί μέχρι τώρα και γενική είναι πλέον η εκτίμηση-ακόμη και μετά από τόσα χρόνια-ότι ο Μανδηλαράς είναι θύμα μιας άγριας δολοφονίας από το στρατιωτικό καθεστώς της 21ης Απριλίου 1967.

Είναι πλέον φανερό οι χουντικοί προσπάθησαν τότε να εξαφανίσουν τον Μανδηλαρά και ούτε καν να εμφανίσουν το πτώμα του, ώστε η οικογένειά του ποτέ να μη μάθει τι απέγινε ο άνθρωπος της. Δυστυχώς δεν τα κατάφεραν και έτσι βαρύνονται με ένα ακόμη έγκλημα.
Ο Νικηφόρος Μανδηλαράς ήταν ένας σπουδαίος δικηγόρος και από τους πρωταγωνιστές στην περίφημη δίκη του ΑΣΠΙΔΑ.

** 14.12.1966: Δίκη ΑΣΠΙΔΑ. Ο Μανδηλαράς εξετάζει τον μάρτυρα κατηγορίας  λοχαγό Δαμηλάκο, από τα πρωτοπαλίκαρα της χούντας. Ο Δαμηλάκος, επιτέθηκε στον Μανδηλαρά μέσα στο στρατοδικείο απειλώντας τον με τις φράσεις: «Πρόσεξε. Πρόσεξε πώς μου μιλάς!»

 Μετά την επιβολή της δικτατορίας ο Νικηφόρος σχεδίασε την δραπέτευσή του στο εξωτερικό..


Επέλεξε να διαφύγει στην Κύπρο και απο κεί σε άλλη χώρα του εξωτερικού για να δραστηριοποιηθεί σε αντιστασιακές οργανώσεις. ΄Υστερα από συμφωνία που είχε με τον Πέτρο. Πόταγα πλοίαρχο του μικρού φορτηγού « ΡΊΤΑ V.” επιβιβάστηκε στο πλοίο από το λιμάνι του Πειραιά στις 17 Μαΐου 1967 με προορισμό την Κύπρο.

Και όταν –σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία –το πλοίο έπλεε κοντά στο Γεννάδι της Ρόδου (και αφού στο μεταξύ η χούντα έμαθε ότι επέβαινε στο «ΡΙΤΑ» ) ο Μανδηλαράς έπεσε στη θάλασσα για να βγει στη στεριά, όπως ισχυρίστηκε ο πλοίαρχος του.

Έκτοτε τα πράματα παίρνουν μια δραματική τροπή. Στις 22 Μαΐου στη θέση ʼγιος Γεώργιος του Γενναδιού και σε αρκετή απόσταση από το κύμα, ψαράδες βρίσκουν το πτώμα του Μανδηλαρά.

Το παραλαμβάνουν οι χουντικοί και προσπαθούν να κρύψουν την ταυτότητα του. Δυστυχώς, όμως, γιαυτούς κάποιοι ντόπιοι αναγνωρίζουν ότι το πτώμα ανήκει στον γνωστό δικηγόρο, δεδομένου ότι ο Νικηφόρος ήταν τακτικός επισκέπτης της Ρόδου λόγω του επαγγέλματος του και των δικαστικών υποθέσεων που ανελάμβανε.

ΠΩΣ ΜΑΘΕΥΤΗΚΕ

Νωρίς το απόγευμα της 22 Μαΐου 1967 στο Μαντράκι με συναντά ο αείμνηστος φίλος μου Ανδρέας Παπαδόπουλος (ο γνωστός παλιός ποδοσφαιριστής με το όνομα Καγιάς)που εργαζόταν τότε ως λογιστής στο εργοστάσιο κεραμικής στο Γεννάδι ,που διηύθυνε ο Γιάννης Αλεξιάδης.

«Ξέρεις, μου λέει, στην παραλία του Γενναδιού βρέθηκε ένα πτώμα που ανήκει στον δικηγόρο Νικηφόρο Μανδηλαρά.» Ο Ανδρέας Παπαδόπουλος είναι ένας σοβαρός άνθρωπος και δεν χωρούσε καμιά αμφιβολία ότι αυτά που μου έλεγε ήταν αληθινά. Προσπάθησα να το επιβεβαιώσω. Αντιμετώπισα παντού ένα πέπλο μυστηρίου και πόρτες κλειστές.

Μπόρεσα μόνο να μάθω ότι ένα πλοίο που φύλαγαν με όπλα λιμενικοί στο εμπορικό είχε σχέση με την ανεύρεση του πτώματος στο Γεννάδι. Ακόμη και ο τότε λιμενάρχης Κηρύκος αρνήθηκε να μου δώσει οποιαδήποτε πληροφορία, αν και υποψιαζόμουνα ότι δεν ήταν φιλικός προς το στρατιωτικό καθεστώς.

Επικοινώνησα τότε τηλεφωνικά με την εφημερίδα «Τα Νέα» που εργαζόμουν ως ανταποκριτής και ζήτησα να μιλήσω με τον αείμνηστο φίλο μου αστυνομικό συντάκτη Δημήτρη Μαθιόπουλο, που γνώριζα και για τις σχέσεις που είχε με δημοκρατικούς δικηγόρους.

Με επιφυλακτικό τρόπο-και αφού αρχικά μιλήσαμε για διάφορα άσχετα θέματα- του είπα στη συνέχεια ότι «έμαθα πως σε μια παραλία της Ρόδου βρέθηκε ένα πτώμα που λένε πώς ανήκει στον δικηγόρο Νικηφόρο Μανδηλαρά.»

Ο Μαθιόπουλος –όπως έμαθα αργότερα- ενημέρωσε τους συναδέλφους του που ήταν στο ίδιο γραφείο Νίκο Μαράκη, Μανώλη Μαθιουδάκη και Δημήτρη Σαπρανίδη και αποφασίστηκε να δράσουν αμέσως. Ο αξέχαστος Μαθιόπουλος (που μετά την μεταπολίτευση εξελέγη πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, όπως και ο Μανώλης Μαθιουδάκης) έσπευσε να ειδοποιήσει τον δικηγόρο Βαγγέλη Γιαννόπουλο και τον επίσης δικηγόρο Γρηγόρη Κασιμάτη.

Οι δύο τελευταίοι πήγαν στο σπίτι της Ασπας Μανδηλαρά και την ενημέρωσαν για τα όσα είχα μεταφέρει στον δημοσιογράφο Μαθιόπουλο από τη Ρόδο. Ταυτόχρονα ο Μαθιόπουλος πήγε στα γραφεία του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων στην Αθήνα και έδωσε ένα πλήρες ρεπορτάζ στην τότε διευθύντρια του Σούζυ Λαπάζ.

Το ίδιο βράδυ οι ξένοι ραδιοσταθμοί μετέδιδαν την είδηση για τον Μανδηλαρά και αυτό χάλασε όλα τα σχέδια της χούντας. Γιατί η χούντα στην πρώτη ανακοίνωση της ανέφερε για «πτώμα αγνώστου ανδρός που εξεβράσθη εις την παραλίαν ʼγιος Γεώργιος του Γενναδίου», ενώ αργότερα αναγκάστηκε να εκδόσει δεύτερη ανακοίνωση που αναφέρει ότι «εικάζεται ότι πρόκειται περί του δικηγόρου Αθηνών Νικηφόρου Μανδηλαρά.»

Ο δικηγόρος και πρώην βουλευτής Γιώργος Χιωτάκης αναφέρει ότι εκείνες τις ημέρες τον επισκέφτηκαν δύο άγνωστα του άτομα από κάποιο χωριό της Ρόδου και του είπαν ότι τον αναζητεί ο Μανδηλαράς, αλλά όταν ξεκίνησε (μαζί με τη σύζυγο του) κατευθυνόμενος με το αυτοκίνητο στη νότια Ρόδο, στο δρόμο τον σταμάτησαν οι αστυνομικοί και δεν του επέτρεψαν να συνεχίσει. Συμπεραίνεται ,λοιπόν, ότι ο Μανδηλαράς βγήκε ζωντανός στη στεριά και εκεί δολοφονήθηκε..

Τα όσα ακολούθησαν υπήρξαν δραματικά. Η οικογένεια Μανδηλαρά με τα χίλια ζόρια και αφού υπήρξαν πολλές παρεμβάσεις κατόρθωσε να ενημερωθεί από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας για τον Νικηφόρο. Και όταν την επομένη ημέρα η Ασπα ήρθε στη Ρόδο μαζί με τον αδελφό της δικηγόρο Γ. Καλοδίκη, ήταν πλέον πολύ αργά.

Η χούντα είχε φροντίσει να γίνει η ταφή του Μανδηλαρά χωρίς οι δικοί της να προλάβουν να ορίσουν ιατροδικαστή. Παρόντες στην κηδεία ήταν ο δικηγόρος Γιώργος Χιωτάκης και ο Μάριος Βιντζιλαίος ,εξάδελφος του Νικηφόρου.

Όλα έγιναν με απίστευτη ταχύτητα, ώστε κανένας να μη μάθει τι ακριβώς συνέβη. Πολλές μαρτυρίες ανθρώπων που είδαν το πτώμα στην παραλία του Γενναδίου είπαν ότι έφερε τραύματα από σφαίρες πάνω από τον αριστερό μαστό.

Οι ιατροδικαστικές εκθέσεις εξακολουθούν να αμφισβητούνται από την οικογένεια Μανδηλαρά, αλλά και κατά τη δίκη του πλοιάρχου του «ΡΙΤΑ» έγινε μεγάλη συζήτηση για το θέμα αυτό. Δυστυχώς , οι ιατροί-συντάκτες των εκθέσεων δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή και έτσι δεν είναι να γίνει πλέον καμιά συζήτηση πάνω στο σοβαρό αυτό θέμα.

ο Αλέκος Παναγούλης το έγραψε μέσα στις φυλακές

 **Μάιος 1967: Η εφημερίδα Ναξιακόν Μέλλον αναγράφει την είδηση της δολοφονίας του Μανδηλαρά ως ...πνιγμό και ο εκδότης της, στρατιωτικός δικαστής εν ενεργεία, σχολιάζει με κακεντρέχεια: «Θα ηδύνατο να ευδοκιμήση ως δικηγόρος-ποινικολόγος αν αφωσιώνετο εις την δικηγορίαν και δεν κατελαμβάνετο τόσον ενωρίς από το πάθος της πολιτικής, την οποίαν σημειωτέον ήσκει με αδιαλλαξίαν, πείσμα και μαχητικότητα και η οποία τελικώς τον ωδήγησεν τόσον προώρως εις τον θάνατον».

Η δίκη

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ήταν η δίκη για την υπόθεση Μανδηλαρά στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Ρόδου. Εγινε στις 4 Οκτωβρίου 1967 με κατηγορούμενο τον πλοίαρχο του φορτηγού πλοίου « Ρίτα V.» Πέτρου Πόταγα, ο οποίος παραπέμφθηκε για ανθρωποκτονία από αμέλεια και καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών και τριών μηνών, όπως επίσης και σε χρηματικό πρόστιμο 3.000 μεταλλικών δραχμών.

Η δίκη έγινε κάτω από ένα καθεστώς τρομοκρατίας και φυσικά οι εφημερίδες ζούσαν το καθημερινό δράμα της αυστηρής λογοκρισίας.

Έτσι δεν ήταν δυνατόν να αναφερθούν πολλές λεπτομέρειες για όσα συνέβηκαν κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, όπως επίσης και του κλίματος που επικρατούσε μέσα και έξω από την αίθουσα.

Όμως ιδιαιτέρως αποκαλυπτική είναι μια απόρρητη έκθεση του τότε υπολιμενάρχη Ρόδου υποπλοίαρχου Λ.Σ. Α.Τζάνου που παρακολούθησε τη δίκη και υπέβαλε σχετική αναφορά στο 2ο Γραφείο του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας.

Ο τότε υπολιμενάρχης περιγράφει από τη δική του σκοπιά τη δίκη, ιδιαίτερα δε στέκεται στο θέμα της συμπεριφοράς του εισαγγελέα της έδρας Αλέξανδρου Φλώρου, που μερικούς μήνες αργότερα (Ιούνιος 1968) επαύθη από το δικαστικό σώμα και το στρατιωτικό καθεστώς τον έστειλε στην εξορία!..

πηγές  :Η Ροδιακή 

** mandilarasnikiforos