Ο κόσμος φκιάνουν εκκλησιές,
φκιάνουν και μοναστήρια,
φκιάνουν και πετρογιόφυρα
για να περνάει ο κόσμος...
Πετρογιόφυρα μονότοξα, δίτοξα, πολύτοξα. Γεφύρια Ηπειρώτικα ,κατόρθωμα του ανθρώπου να γεφυρώνει το χάσμα ,με τροχιά την επικοινωνία και θέληση για το διάβα στο απέναντι ..
Και έφτιαξε γεφύρια καταπληκτικά,αιωρούμενα πάνω από ορμητικά ποτάμια: μονότοξα όπως της Κόνιτσας, της Πλάκας , δίτοξα όπως του Κάντσικου και τρίτοξα όπως του Ζαγοριού,φτιαγμένα λιθαράκι-λιθαράκι που σμίγουν αρμονικά με τη φύση
Ένα από αυτά τα γεφύρια -της Πλάκας στα Τζουμέρκα -το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι στα Βαλκάνια ,δεν άντεξε τις ισχυρές βροχοπτώσεις και κατέρρευσε
Γράφει ο λαογράφος Βασίλης Μάργαρης
Το να μπορέσει πρωτομάστορας Κώστας Μπέγκας από τα Πράμαντα να γεφυρώσει ένα ποτάμι ήταν κατόρθωμα τα χρόνια εκείνα. Το να τολμήσει να γεφυρώσει ένα ποτάμι σαν τον Άραχθο με ένα μόνο τόξο ήταν θαύμα.
Το 1863 ο Δημ. Αρβανιτογιάννης από τα Πράμαντα προσέφερε 30.000 γρόσια για την κατασκευή του γεφυριού. Όμως στα εγκαίνια αυτού του έργου το γεφύρι σωριάστηκε, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των παρευρισκομένων.
Το 1866 χτίστηκε (απο τον Κώστα Μπέγκα) το γεφύρι που υπάρχει και σήμερα, με έξοδα των Ιωάννη Λούλη από Αετορράχη, Αναγνώστη Λύτρα και Ιωάννη Ρήγκα από Πράμαντα του Αναγνώστη Μάρου από τους Μελισσουργούς, των κοινοτήτων Πραμάντων και Μελισσουργών, ενώ η κοινότητα Αγνάντων προσέφερε την ξυλεία για τις σκαλωσιές του οικοδομήματος. Επίσης, γειτονικές κοινότητες προσέφεραν χρηματικά ποσά και προσωπική εργασία.
Για το χτίσιμο του γεφυριού υπάρχει η παράδοση ότι στέριωσαν άνθρωπο στα θεμέλιά του. ’Αλλοι ισχυρίζονταν ότι έβαλαν έναν Τούρκο κι άλλοι μια επιληπτική κοπέλα από το χωριό Μονολίθι. Το 1881 ο ’Αραχθος έγινε το σύνορο Ελλάδας Τουρκίας
Εκεί λειτουργούσε το τελωνείο της Ελεύθερης Ελλάδας με τη σκλαβωμένη Ήπειρο και εκεί έγινε, στις 29 Φεβρουαρίου 1944, η συμφωνία της Πλάκας - Μυρόφυλλου ανάμεσα στον ΕΔΕΣ, τον ΕΛΑΣ την ΕΚΚΑ και των εκπροσώπων του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής και της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης, του Αμερικανού ταγματάρχη Ουάινς και του Βρετανού συνταγματάρχη Γουντχάους."
Η χέρσα και άγονη γη της Ηπείρου, οι συνεχείς πληθυσμιακές μετακινήσεις, οι επιδρομές, στάθηκε η βασική αιτία να εγκαταλείψουν οι κάτοικοι των χωριών κατά τον 16ο αιώνα την κτηνοτροφία και τη γεωργική καλλιέργεια και να στραφούν σε άλλες, περισσότερο προσοδοφόρες απασχολήσεις, σε τεχνικές δραστηριότητες όπως η επεξεργασία της πέτρας, η ξυλογλυπτική και η αγιογραφία που μπορούσαν να εξασκήσουν μακριά από τα σπίτια τους και τα χωριά τους.
Και έφτασαν,με την τέχνη τους ,μακριά ,πολύ μακριά -ως το Ντιτρόιτ των ΗΠΑ
Η αναχώρηση των μπουλουκιών γινόταν συνήθως την άνοιξη και συγκεκριμένα Καθαροδευτέρα και η επιστροφή το φθινόπωρο. Την Τρίτη δεν ξεκινούσε κανένας γιατί το είχαν για γρουσουζιά. Ο τόπος του αποχωρισμού όπου γινόταν το ξεπροβόδισμα θύμιζε ατμόσφαιρα
αρχαίας τραγωδίας. “Ντέρτι” και “μαντήλα” λεγόταν το σημείο του μισεμού.
Γυναίκες που μοιρολογούσαν, άντρες που δάκρυζαν στη γωνία, μανάδες και πατεράδες – γέροι – με βαριά καρδιά, σχολιαρόπαιδα, συγγενείς και χωριανοί και ο παπάς που ευλογούσε το τελευταίο κολατσιό των ξενιτεμένων και το πολύμηνο ταξίδι, προσδοκούσαν όλοι και προσεύχονταν γοργά να διαβεί ο καιρός, να γυρίσουν οι άντρες καλά και “καζαντισμένοι” (ματσωμένοι). Μαντήλια που ανέμιζαν και έπειτα οι γυναίκες γύριζαν στο σπίτι τοποθετώντας πάνω στις εξώπορτες μικρά κλαριά από κρανιές και κέρδους και σταυροκοπούμενες με ευχές για τους ταξιδεμένους.
Τα πέτρινα γεφύρια σαν έκφραση λαϊκής αυθεντικής αρχιτεκτονικής
Το ντοκιμαντέρ "Το Φευγιό (αναχώρηση μαστόρων)" , του του Άρη Καραΐσκάκη,1974είναι από τις αντιπροσωπευτικότερες ταινίες για την εποχιακή αναχώρηση των μαστόρων της πέτρας.
Σχετικό βίντεο : Το προφητικό ντοκιμαντερ για το γεφύρι της Πλάκας που κατέρρευσε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου