Έβρεχε εκείνο το τραγικό πρωί της Μεγ. Παρασκευής. Ο ουρανός ήταν κατασκότεινος. Από πολύ νωρίς οι καμπάνες άρχισαν να χτυπούν πένθιμα θρηνώντας τον Εσταυρωμένο Ιησού. Δεν έβλεπες ψυχή στο δρόμο. Και ξαφνικά ακούστηκαν οι ριπές των πολυβόλων. Σαν αστραπή διαδόθηκε πως στην πλατεία έχουν κρεμάσει τρεις. Γυναίκες, παιδιά, γέροντες, νέοι άρχισαν να τρέχουν στους δρόμους έξαλλοι. Μέσα στα μάτια τους έβλεπες έκδηλο τον τρόμο και τη φρίκη.
Αυτόπτης μάρτυρας διηγείται:
«Στο μισοσκόταδο άκουσα τον θόρυβο ενός αυτοκινήτου, που σταμάτησε στην Πλατεία. Άκουσα ακόμα μερικές γερμανικές ομιλίες, που ύστερα απομακρύνθηκαν και φωνές τσολιάδων. Στο βάθος της πλατείας είδα να κινούνται μερικοί τσολιάδες γύρω από τις δύο κολώνες. Δεν κατάλαβα περί τίνος επρόκειτο.
»Πνιχτές άναρθρες φωνές που ακούστηκαν κατόπιν δεν μου άφησαν καμμιά αμφιβολία γι’ αυτό που γινόταν: Κρεμούσαν το Σούλο και τον Αναστασιάδη.
Τον απαγχονισμό του μακαρίτη Σαλάκου τον παρακολούθησα από σιμά.
Επί κεφαλής του αποσπάσματος ήταν ο περίφημος δήμιος επιλοχίας και έπειτα ανθυπολοχαγός του Τάγματος Ασφαλείας Γεωργόπουλος.
»Όταν ετοίμαζαν τη θηλειά ο Σαλάκος φώναζε:
-Θα μ’ εκδικηθεί ο λαός του Αγρινίου. Ζήτω το ΕΑΜ.
Με φρίκη άκουσα το Γεωργόπουλο να απαντάει με θηριωδία.
-Σκάσε παλιοκάθαρμα! και τράβηξε το σκαμνί απ’ τα πόδια του θύματος.
»Οι άλλοι τσολιάδες έστρεψαν τα νώτα τους προς την κολώνα για να μη βλέπουν. Απόστρεψα με φρίκη το πρόσωπο και δεν μπόρεσα να συγκρατήσω το παράπονο που μ’ έπνιγε».
Οι κρεμασμένοι έμειναν εκεί όλη τη Μεγ. Παρασκευή και το πρωί του Μεγ. Σαββάτου. Έγινε η αποκαθήλωση του Χριστού, ο ενταφιασμός του, η χαρμόσυνη Ανάσταση. Σάββατο κι αυτοί έμειναν εκεί κρεμασμένοι. Μόλις το μεσημέρι τους ξεκρέμασαν απ’ το σταυρό του δικού τους μαρτυρίου και τους έθαψαν μαζί με τους άλλους.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ
Για τους πεσόντες στην κατοχή Αγρινιώτες
Και Για όλους τους Ρωμιούς – θύματα του ναζισμού
Του Γιάννη Ρίτσου
Τόπος ιερός, εδώ που οι αντίχριστοι ξανασταύρωσαν το Χριστό και την Ελλάδα,
κ' είταν Παρασκευή Μεγάλη, 14 του Απρίλη,
και κει που η γης ανάβρυζε κρινάκια, παπαρούνες χαμομήλια για το Πάσχα
σκάφτηκαν τάφοι και στους τάφους δε χωρούσαν οι λεβέντες,
και μες στα σπλάχνα δε χωρούσε τόσος πόνος.
Κι' είταν το Αγρίνι ολάκερο ένας Επιτάφιος μ' όλα του τα κεριά σβησμένα
Κι αντίς καμπάνες απ' τον όρθρο ως το σπερνό, ντουφεκιές ακούγονταν,
κ' οι κρεμασμένοι σάλευαν σαν καβαλάρηδες του ανέμου κ' έφευγαν πάνω απ' το χρόνο
και μες στο απόβροχο, τη νύχτα της Ανάστασης, τ' άστρα που βγήκανε, λάμψη δεν είχαν
κ' είτανε τ' άστρα σα βρασμένο στάρι για τα κόλλυβα των σκοτωμένων,
στάρι πιτσιλισμένο μαύρη ζάχαρη, μαύρη σταφίδα, μαύρο ρόϊδι,
και στις αυλές, την άλλη μέρα, αντίς αρνιά να ψήνονται, τραγούδια ν΄αντηχούνε,
κ' ήλιοι τα πορτοκάλια, μες απ' τα πλυμένα φύλλα, να φωτίζουν του χορού τις δίπλες,
μουγκός ο θρήνος και μουγκή η κατάρα πνίγονταν μες στης σκλαβιάς το μαύρο φόβο,
'Αϊ, μανάδες Αγρινιώτισσες, τι μαύρο πουν' το μαύρο χρώμα,
η μαύρη νύχτα και το μαύρο σας σταυροδετό τσεμπέρι,
το κυπαρίσσι της σιωπής στο μαύρο κορφοβούνι
ως και της λεμονίτσας τ' άσπρα λουλουδάκια μαύρισαν κ' εκείνα
ως και το κόκκινο αίμα των παιδιών σας μαυρολογούσε πάνω στα λιθάρια.
'Αϊ, μανάδες Αγρινιώτισσες, μαύρος καημός που βόσκησε τα φύλλα της καρδιάς σας,
όμως το γαίμα των παιδιώνε σας βγαίνει πάνω απ' το μαύρο
κόκκινο της θυσίας, της αγρύπνιας κόκκινο,
κόκκινο της αυγής και της ελπίδας,
το κόκκινο της λευτεριάς, κόκκινο κατακόκκινο.
Βάφει τ' αυγά της νέας Λαμπρής και του μπαξέ σας τα τριανταφυλλάκια,
βάφει και τα πουκαμισάκια τους τα τρυπημένα από τα βόλια
και τα πουκαμισάκια τους πλατειές σημαίες αγερολάμνουν
κ' οι νιοι λεβέντες τα κρατούν και παν μπροστά στην ιστορία.
Και νάτοι ολόμπροστα, να ο Χρήστος, κι ο Αβραάμ, νάτος κι ο Πάνος,
Νάτος κι ο κάπταν Λίας, να κι ο Πάσχος, 19 χρονώ παλληκαράκι,
νάτοι οι 120 Αγρινιώτες μπρος στην μάντρα της Αγιά Τριάδας,
να κ' οι 55 εκεί στο σταυροδρόμι που περνάει το τραίνο Αγρίνι-Μεσολόγγι, φορτωμένο μήλα,
να κ' οι 200 της Πρωτομαγιάς στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής με τις αγριομολόχες,
να το προσφυγολόι της Κοκκινιάς με τα μεγάλα δαφνοκλάδια της Δημοκρατίας
να και το Δίστομο, το Κούρνοβο, και τα Καλάβρυτα με τα κομμένα σπίτια,
νάτος κι ο Γοργοπόταμος- με το γιοφύρι του σαν κόκκινο άλογο ορθωμένο,
να κ' οι αγωνιστές του21
και οι άλλοι πριν, κ' οι άλλοι μετά,
παιδιά μας, τα παιδιά μας με σημαίες μεγάλες.
Μπροστά, μπροστά, κατάμπροστα,
μέσα στο φως που πρόβαλε μεγάλο απ' τις πληγές τους,
μπροστά, μπροστά, φωνάζοντας:
εκεί που η Λευτεριά ανατέλλει απ' το αίμα μας, θάνατος δεν υπάρχει.
Λοιπόν μην κλαίτε μάνες Αγρινιώτισσες, θάνατος δεν υπάρχει
μόνο τα χέρια δώστε, αδέλφια μου, να βασιλέψει ειρήνη,
ν' ανθίσει γέλιο στις ματιές, να λάμψει ο κόσμος όλος,
κι όλος ο κόσμος μια φωνή να τραγουδήσει: Ειρήνη, Ειρήνη, Ειρήνη.
Αθήνα, 4 V 80
Αγγελάκης Γεώργιος Αλεξανδρής Κωνσταντίνος Αναστασίου Χρήστος, Αναστασιάδης Αβραάμ Αντωνόπουλος Γεράσιμος, Αντωνόπουλος Χρ. Βλάχος Αλέκος Βλάχος Δημήτρης Βίτσας Γιάννης Γράψας Βασίλης Γιάγκας Σπύρος Γυφτομήτσος Γιώργος Δανίας Γεώργιος Διαμαντής Γεώργιος Ζήκας Κωνσταντίνος Ζήκας Μιχάλης Καρέλος Θεόδωρος Κούρτης Βαγγέλης Καρφής Γιώργος Κασαγιάννης Πάνος Κολοβός Χαράλαμπος Καλλίμαχος Σωτήρης Καταπόδης Κώστας· Κυριλής Χρήστος Κοκορόμπας Γιώργος Καβγιούλας Γιάννης Καλυβιώτης Κωνσταντίνος Κίτσος Χρήστος Κουκουμίλος Βασίλης Κατσάμπελος Νι κόλαος Κουρούπης Αντώνιος Μαριώλης Βασίλης Μπέλλος Δημήτρης Μπλήτσας Κωνσταντίνος Μιχαλόπουλος Δήμος Μπαρτζώκας Σταύρος Νικολάου Χρήστος Νιάφας Απόστολος Ντελής Αλέξανδρος Ντελής Ιωάννης Ντελής Χρήστος Παπαπάνου Γεώργιος Παπανίκος Γιάννης Παπακωνσταντής Χρ. Παπαδήμος Σταύρος Παπαευθυμίου Ανδρέας Πάνης Γεώργιος Πάνης Ευάγγελος Παπάς Δημήτριος Παπάς Διονύσιος Παπάς Ιωάννης Πέπας Χαράλαμπος Σαλάκος Χρήστος Σβώλης Χρ. Σισμάνης Φώτης Σταυρόπουλος Σπύρος Σκιαδάς Κώστας Σκαρλάτος Γιάννης Σούλος Παναγιώτης Σουπικιώτης Βασίλης Σουπικιώτης Νι κηφόρος Σουπικιώτης Χαράλαμπος Τσικώνης Γεράσιμος Τσαμίλης Αντώνης Τσίρκας Γιάννης Τσιτσόνης Σταμούλης Ταμπάκης Κωνσταντίνος Τσίπης Βασίλης Τζίμας Γιώργος Τζίμας Σπύρος Τσούτσης Δημήτριος Τσούτσης Μιλτιάδης Τσούτσης Μιχάλης Τσούτσης Χαράλαμπος ΧαραλαμπίδηςΠαρασκευάς Χατζάρα Κατίνα Χατζηελευθερίου Νικόλαος Χρηστάκης Γεώργιος Χρήστου Αριστείδης Χολέβας Γεώργιος Σταυράκης Χριστόφορος Σαμαντάς Χρήστος Σωκρατάκης Πάνος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου