κι ατέλειωτο του ήλιου το κυνήγι

 (τα δικά μας "άβατα")

Ν.Γκάτσος-Τραγούδι του παλιού καιρού
Για τον Γιώργο Σεφέρη

Αλλάζουν οι καιροί περνάν τα χρόνια
του κόσμου το ποτάμι είναι θολό
μα εγώ θα βγω στου ονείρου τα μπαλκόνια
για να σε ιδώ σκυμμένο στον πηλό
καράβια να κεντάς και χελιδόνια.

Το πέλαγο πικρό κι η γη μας λίγη
και το νερό στα σύννεφα ακριβό
το κυπαρίσσι η γύμνια το τυλίγει
το χόρτο καίει τη στάχτη του βουβό
κι ατέλειωτο του ήλιου το κυνήγι.

Κι ήρθες εσύ και σκάλισες μια κρήνη
για τον παλιό του πόντου ναυαγό
που χάθηκε μα η μνήμη του έχει μείνει
κοχύλι λαμπερό στην Αμοργό
και βότσαλο αρμυρό στη Σαντορίνη.

Κι απ’ τη δροσιά που σάλεψε στη φτέρη
πήρα κι εγώ το δάκρυ μιας ροδιάς
για να μπορώ σε τούτο το δεφτέρι
καημούς να συλλαβίζω της καρδιάς
με του παραμυθιού το πρώτο αστέρι.

Μα τώρα που η Μεγάλη φτάνει Τρίτη
κι Ανάσταση θ’ αργήσει να φανεί
θέλω να πας στη Μάνη και στην Κρήτη
με συντροφιά σου εκεί παντοτινή
το λύκο τον αητό και τον αστρίτη.

Κι άμα θα ιδείς κρυφά στο μέτωπό σου,
να λάμπει μ’ απαλή μαρμαρυγή
τ’ αλλοτινό πεφτάστερο σηκώσου
να ζωντανέψεις πάλι μια πηγή
που καρτερεί στο βράχο το δικό σου.

Αλλάζουν οι καιροί περνάν τα χρόνια
του κόσμου το ποτάμι είναι θολό
μα εγώ θα βγω στου ονείρου τα μπαλκόνια
για να σε ιδώ σκυμμένο στον πηλό
καράβια να κεντάς και χελιδόνια.

 Το 1963 είναι η χρονιά που ο Γκάτσος θα διακόψει την ποιητική του σιωπή και θα δημοσιεύσει το "Τραγούδι του παλιού καιρού", αφιερωμένο στο φίλο του Γιώργο Σεφέρη που μόλις είχε πάρει το Νόμπελ Λογοτεχνίας.Είχε γραφτεί δύο χρόνια νωρίτερα, το 1961 ,με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την έκδοση της "Στροφής" (της πρώτης ποιητικής συλλογής του Σεφέρη).
Δημοσιεύτηκε στις 25 Νοεμβρίου 1963,στο ειδικό αφιέρωμα του περιοδικού "Ταχυδρόμος" για τον νομπελίστα ποιητή.
Το ποίημα είναι μια "λυρική βιογραφία" του Σεφέρη, με στοιχεία από τα σημαντικότερα ποιήματά του.Είναι και το τελευταίο ποίημα που δημοσίευσε ο Γκάτσος.

Ο φιλόλογος Τάσος Λιγνάδης στο βιβλίο του "Διπλή επίσκεψη σε μια ηλικία και σ’ έναν ποιητή. Ένα βιβλίο για το Νίκο Γκάτσο" – Αθήνα, Εκδ.Γνώση 1983,αναφέρει για το συγκεκριμένο ποίημα :
"Είναι ένα λυρικό αφιέρωμα στον Γιώργο Σεφέρη. Έχει διατυπωθεί σε έμμετρο λόγο με ομοιοκαταληξία. Γι’ αυτό και του “παλιού καιρού”, για να δηλώσει την παραδοσιακή μορφή του. Το περιεχόμενό του είναι σαφές, μιας και λειτουργεί μέσα από σήματα που προτιμούν να μιλήσουν με το ανακάλεσμα της σεφερικής μνήμης, χρησιμοποιώντας συνοψισμένα σύμβολα και όχι το αφηρημένο και το κρυπτικό της συνεκδοχικής μεταφοράς… Το ποίημα φτιάχνεται με υπαινιγμούς, αναφορές, μεταμφιέσεις, αναγνωρίσιμου σεφερικού υλικού…"

"Το τραγούδι του παλιού καιρού" μελοποίησε ο Ηλίας Ανδριόπουλος το 1998 και το συμπεριέλαβε στο δίσκο "Αργοναύτες" .Ερμηνευτής ο Μανώλης Μητσιάς και ο Γιάννης Φέρτης στην απαγγελία τριών στροφών.
Οι Αργοναύτες είναι "..η περιπέτεια και η τραγωδία του ελληνισμού, που καταγράφεται μέσα από την μακρά πορεία των αιώνων. Έχουμε, βλέπετε, την άλλη γραφή των ποιητών Γκάτσου – Ελευθερίου, με πρώτο τον Σεφέρη που μας ταξιδεύει με τα σύμβολα και τους μύθους στις βαθιές πηγές της ελληνικής παράδοσης. .." (Ηλίας Ανδριόπουλος-Συνέντευξη στον Κώστα Πατσαλή)

Ρωτήσαν,λέει , κάποτε τον Ν.Γκάτσο για ποιόν λόγο "έδινε" τα ποιήματα του προς μελοποίηση και ο ποιητής απάντησε : "Με ενδιαφέρει αυτά που γράφω να ακουστούν στον απλό κόσμο. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την μελοποίηση τους και όχι μέσα από τα σαλόνια κάποιων λογοτεχνικών -και για λίγους μόνο- βραδιών".
Και ένας άλλος φίλος του ο Ελύτης ,που ένα βράδυ από τα ζαχαροπλαστεία των Χαυτείων στο κέντρο της Αθήνας συμπορεύτηκαν και συνθέσανε (παρέα με αρκετούς άλλους) τον πολιτισμό της νεότερης μεταπολεμικής Ελλάδας ,θα πεί (για τη μελοποίηση των ποιημάτων του Γκάτσου):
"..προτιμότερη βρίσκει την ταπεινή τέχνη που λειτουργεί παρά την υψηλή που σκονίζεται σε ράφια"

**Το κείμενο-απόσπασμα από το βιβλίο του Τ.Λιγνάδη το βρήκαμε στο : musiccorner
Φωτογραφία : Από την τοιχογραφία της Άνοιξης -Θήρα (Σαντορίνη)